© EP/ Europees Parlement
Het emissie-handelssysteem is de hoeksteen van het Europees klimaatbeleid en had als doel de CO2-emissies tegen 2030 met 55 procent in te perken. Om te mogen uitstoten, moeten bedrijven emissierechten kopen via veiling. Aanvankelijk waren deze rechten gedeeltelijk gratis, voornamelijk voor (zware) industrie en voor investeringen in het moderniseren van de energiesector. Dat het systeem wordt uitgebreid naar de lucht- en scheepvaartsector vindt de N-VA-delegatie op zich een logische zaak, omdat er een gelijk speelveld nodig is over de sectoren heen. Wel stelt ze zich vragen bij het ambitieniveau.
Alweer zwaardere inspanning
Johan Van Overtveldt: “In het akkoord werd de ambitie opgetrokken naar een uitstootvermindering van 62 procent. Dat betekent dat de jaarlijkse inspanning aanzienlijk zwaarder wordt. Volgens ons is dit niet realistisch. Het zal bovendien een negatief effect hebben op het draagvlak.”
Energieprijzen zullen stijgen
“Maar nog problematischer zijn de nieuwe ETS-heffingen die van toepassing zullen zijn op auto’s en gebouwen.” Daar moet de uitstoot eveneens met 62 procent dalen. Met andere woorden: de prijzen aan de pomp en de energiefactuur voor de consument zullen stijgen. Dat is voor ons onaanvaardbaar, zeker terwijl er al veel onzekerheid is over de bevoorrading en de prijzen van energie. We zullen resoluut tegen deze maatregel stemmen.”
Volgens Van Overtveldt wordt duurzaam energieverbruik bij gezinnen best gestimuleerd, via steun voor renovatie en isolatie, zoals de Vlaamse overheid bijvoorbeeld doet, in plaats van extra te belasten via heffingen.
Vlaanderen netto betaler Europees Klimaatfonds
Het Europese Sociaal Klimaatfonds beschikt over 65 miljard euro voor de periode 2026-2032, met een nationale cofinanciering van 25 procent. Dat brengt het totaal op 81,25 miljard euro. Het moet zorgen voor inkomenssteun aan gezinnen die getroffen worden door ETS2. “Onze Vlaamse gezinnen zullen echter niet van die steun kunnen genieten. Die zal naar andere lidstaten gaan, Vlaanderen wordt een nettobetaler aan dit systeem.”, aldus nog Van Overtveldt, die ook stelt dat sociaal beleid een bevoegdheid is van de lidstaten, niet van de EU.
Koolstofcorrectie aan de grens
Een groot risico van de emissieheffingen is de koolstoflekkage (‘carbon leakage’).
Bedrijven die niet voor deze rechten willen of kunnen betalen durven wel eens te verhuizen naar landen buiten de EU. Om dat tegen te gaan konden bepaalde sectoren gratis uitstootrechten krijgen. Met het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) worden die gratis rechten uitgefaseerd, van 2028 tot en met 2034.
Vlaamse bedrijven benadeeld
“We zijn voorstander van het principe, maar het probleem blijft dat dit mechanisme onvoldoende rekening houdt met bedrijven en regio’s die erg op export gericht zijn, zoals Vlaanderen. Vlaamse bedrijven zullen dus wereldwijd moeten concurreren met bedrijven, bijvoorbeeld uit China, die geen koolstofheffingen moeten betalen. Het is onbegrijpelijk dat de Commissie geen grondige, voorafgaande effectbeoordeling uitvoerde over de impact op jobs en concurrentiekracht”, zegt Geert Bourgeois, delegatieleider van de Europese N-VA-fractie en coördinator van de Commissie voor Internationale Handel.
